Les 2

Thema: goede eigenschap, slechte eigenschap
In deze tweede les gaan we ietwat inzoomen op onszelf. Geen zorgen, we houden het lekker luchtig. Wat is/zijn de persoonlijke eigenschap(pen) waar je trots op bent? En wat zou je, als je eerlijk bent (of weleens naar je omgeving luistert), aan jezelf kunnen (of misschien wel moeten) veranderen?

Techniek: metaforen
De metafoor is een vergelijkende manier van spreken, een stijlfiguur. Letterlijk komt de term uit het Latijn, waar het woord ‘metaphora’ letterlijk ‘overdracht’ betekent. Kort gezegd gebruik je X voor Y. De metafoor wordt gebruikt om als het ware te schilderen met taal: door je beeldend uit te drukken, kun je bepaalde gedachten en gevoelens gewoon beter overbrengen. Een bekende metafoor komt van voetbaltrainer Rinus Michels, die ooit sprak: “Voetbal is oorlog.” Laten we die uitspraak als voorbeeld nemen.

Introductie:
In een interview met het Algemeen Dagblad sprak Rinus Michels, aan het begin van de jaren ’70 van de vorige eeuw, de volgende woorden uit: “Topvoetbal is zoiets als oorlog. Wie te netjes blijft, is verloren.” Zijn woorden werden door de journalist van dienst de wereld in geslingerd als de bekende quote waar Michels (met als bijnaam -hoe toepasselijk- De Generaal) nog lang door zou worden achtervolgd.

Het is een even simpel als duidelijk voorbeeld van een metafoor. Als voetbal oorlog is en de trainer de generaal, wat is een voetballer dan? En het stadion? Een wedstrijd? Een blessure? Zo kun je dus eigenlijk altijd metaforisch aan de slag; van alles is iets anders te maken. Luister maar eens naar R. Kelly’s Ignition remix (“Toot toot, beep beep!”): die R&B-legende is overigens een notoire metafoorfan.

Metaforen in het nu
“Jullie lijken als twee druppels water op elkaar, zij is veranderlijk als het weer, hij verscheen als een dief in de nacht, het is hier een zwijnenstal…” Per dag kom je meer metaforen tegen, dan je misschien zou denken. Vaak herken je ze aan het woordje ‘(zo)als’. Binnen de woordkunst is de metafoor een geliefd middel om dingen uit te drukken.

YouTube-fragment: James Geary Ted Talk (X=Y)
YouTube-fragment: Typhoon – Surfen
YouTube-fragment: Brainpower ft. Lloyd De Meza – De Vierde Kaart
YouTube-fragment: Romano Haynes – Raketijsje

Opdracht: goede eigenschap, slechte eigenschap
Kijk eens in de figuurlijke spiegel en probeer één goede en één minder goede eigenschap van jezelf, allebei in één woord, op te schrijven. Probeer er daarna een originele vergelijking mee te maken, die de weg voor het uitbouwen van jouw metafoor vrijmaakt. Let op: een vergelijking hoeft in jouw concept helemaal niet ‘logisch’ te zijn, zoals je in het voorbeeld hieronder kunt zien. Hier is de keuken/eten namelijk gebruikt als metafoor voor een warrig  persoon (de schrijver van het stuk).

Keukenprins – Derek Otte (2012)
“Mijn hoofd is een keuken, dus denken is koken en spreken is serveren. Zie dit moment als etenstijd, je krijgt 300 woorden om te consumeren.

Zet mijn hersenpan op het vuur der malen. Maaltijd; tijd om te malen en een maal te maken. De draad kwijt, spaghetti, lege maag iets. Eenmaal, andermaal, helemaal niets. Volle kop, dat wel, zonder soep. Maar denken vóór je spreekt maakt dat je veel soeps roept. Dus brouw ik en borrelt het, zet ik de vaart erin. In stilte; spraakwater moet er later in. Woorden erin, zinnen eruit, maak klaar wat me te binnen schiet. Met meer variatie dan je in de kantine ziet. Zet de kookwekker, tikkend, ik? Bevecht de tijd. Alle ingrediënten daar, klaar voor gerechtigheid. Zeven gangen, prangende vragen. Antwoorden als toetje, moet je weten. Geef het je op een blaadje of een bordje: lekker eten. Glazen deuren van gedachten: zie mijn hoofd in gang sinds stilstand de achteruitgang heet genomen, mijn dromen? Gaan niet over de massa, gebruik alleen die grijze. Om te creëren, dit? Is de bereidingswijze.

Spreek niet met gespleten tong, zal nooit met volle mond praten. Kun je beter ook laten maar moet je zelf weten. Geduld is een schone zaak en zoals Winne zei: “Je kunt er van de grond eten.” Dus. Zie de tafel, zoek je plek. Ik haast me niet, ben handig maar vertrouw op m’n tijdsbestek. Ik dek de tafel, heb bijna gesproken maar ik zeg pas “TAST TOE!” als ik klaar ben met koken.

Pietje Precies met faalangst, enigszins. Geen wit paard maar toch een keukenprins.””Dit is wat het is en ik ben niet van het slordige maar het hoort bij het menu dat je jezelf moet vertegenwoordigen dus kook ik zonder filter, druk me daarna uit als peuken. Ik bak, braad en laat varen; ’t is een BENDE in de keuken.”

Tips & trucs vooraf
• Dus! Brainstorm je suf: gooi al je eigenschappen (goed of slecht) eruit en kies welke twee je uit wil werken.

• Je kunt één metafoor kiezen om beide eigenschappen in te vangen of per eigenschap een metafoor bedenken.

• Dat gedaan? Check: je vriendelijkheid kan als openbare WiFi zijn (allemansvriend!) of misschien zijn je boze buien wel als, ja, weersbuien… Wees creatief!

• Check vooral de YouTube-fragmenten terug, als je oplet hoor je zelf al rond welke woorden je metaforen het best kunt herkennen (als, dan, net).

• Lukt het niet? Vraag je docent om meer uitleg of voorbeelden?

• STRESS NIET: OOK BIJ DEZE OPDRACHT IS RIJMEN NOG GEEN VERPLICHTING! Je eindtekst bestaat uit ongeveer 250 woorden!